Υπάρχουν πολλά θέματα και αγωνίες που αφορούν τα παιδιά, σχετικά όχι μόνο με το σχολείο αλλά γενικά με τη ζωή τους, τα ναρκωτικά, μια έντονη αντιδραστική συμπεριφορά, η δυσκολία να κάνουν φίλους, και άλλες πολλές, για να μην πω αναρίθμητες. Σε σχέση με το σχολείο, ένας από τους κορυφαίους λόγους ένας μαθητής, να παρουσιάσει, αν μου επιτραπεί ο όρος, “σχολική δυσλειτουργία” είναι η κατάσταση που ονομάζεται άγχος εξετάσεων.
Όταν αναφέρομαι στο άγχος εξετάσεων, μιλάω για κάτι περισσότερο από ό,τι κανείς να είναι λίγο νευρικός πριν από ένα μεγάλο διαγώνισμα. Άγχος εξετάσεων είναι η ανησυχία ή φόβος που επηρεάζει την απόδοση του μαθητή, και είναι κάτι που αισθάνεται ένας μαθητής πριν, κατά τη διάρκεια ή μετά την εξέταση, κυρίως λόγω ανησυχίας ή φόβου της αποτυχίας. Η αμερικανική ένωση μελέτης Άγχους εξετάσεων αναφέρει: “Οι μαθητές με υψηλό άγχος αποδίδουν περίπου 12 πόντους κάτω από συνομηλίκους με χαμηλό άγχος (test anxiety association). Ο καθένας βιώνει άγχος από καιρό σε καιρό. Στην πραγματικότητα, τα χαμηλά επίπεδα του άγχους μπορεί να παρακινήσουν τους μαθητές να μελετήσουν και να αποδώσουν καλά. Ωστόσο, όταν το άγχος επηρεάζει την εξέταση-ή και την ίδια την διαδικασία της μάθησης, μπορεί να προκαλέσει τους μαθητές να «σβήσουν» ή να έχουν πρόβλημα προσοχής, περιορίζοντας την ικανότητά τους να σκεφτούν καθαρά και να αποδώσουν την καλύτερη δουλειά τους. Το καλό είναι ότι τα παιδιά μπορούν να βοηθηθούν να διαχειρίζονται το άγχος εξετάσεων. Άγχος εξετάσεων, όπως είπαμε μπορεί να εμφανιστεί πριν, κατά τη διάρκεια ή και μετά από τις εξετάσεις – και μπορεί να εμφανιστεί ακόμη και από την αρχή της σχολικής χρονιάς, εάν το παιδί γνωρίζει οτι έρχεται μία από εκείνες τις μεγάλες εξετάσεις, που θα καθορίσει τον βαθμό της χρονιάς, αλλά και ακόμα περισσότερο την εισαγωγή του ή όχι στο πανεπιστήμιο. Δεν υπάρχουν ακριβή στατιστικά στοιχεία διαθέσιμα.
Οι επιστημονικές εταιρίες στην Ευρώπη και Αμερική, εκτιμούν οτι 20 τοις εκατό των μαθητών μπορεί να παρουσιάσει σοβαρή και έντονη ανησυχία και 20 τοις εκατό μπορεί να υποφέρουν αρκετά από κάποια μορφή άγχους εξετάσεων. Αυτό αφήνει περίπου 60 τοις εκατό των μαθητών, χωρίς κάποια ενοχλητική μορφή άγχους εξετάσεων. Αν το παιδί υποφέρει από άγχος εξετάσεων, δεν είναι βεβαίως μόνο και η ταλαιπωρία του παιδιού δεν πρέπει να συνεχιστεί. Όσο περισσότερο μπορούμε να συνειδητοποιήσουμε τι συμβαίνει όταν το άγχος εξετάσεων “ταλαιπωρεί το παιδί”, τόσο σε καλύτερη θέση θα είμαστε να βοηθήσουμε το παιδί να περάσει όρθιο μέσα από αυτές.
Αίτια και επιπτώσεις του Άγχους εξετάσεων
Μία από τις αιτίες, που όλοι υποπτευόμαστε, του άγχους εξετάσεων, είναι η μη σωστή προετοιμασία. Η αίσθηση του να νιώθεις θαμμένος κάτω από τόνους φορτίου και να χάνεις τον εαυτό σου, όταν βρίσκεσαι αντιμέτωπος με μια μεγάλη πρόκληση μπορεί να είναι αρκετό για να σε στείλει στο φαύλο κύκλο του άγχους, ειδικά αν το παιδί είχε το χρόνο να προετοιμαστεί και “επέλεξε” να μην. Το άγχος εξετάσεων που πολλά ανήσυχα παιδιά βιώνουν, μπορεί ωστόσο, να έχει μικρή ή και καμία σχέση με την προετοιμασία. Μπορεί να ξεσπάσει ακόμα και αν το παιδί πέρασε ώρες, εβδομάδες ή μήνες με προετοιμασία για την εξέταση. Μπορεί να χτυπήσει με τις αναθέσεις για το σπίτι, κατά τη διάρκεια της οποίας έχει όλο το χρόνο και μπορεί να χρησιμοποιήσει το βιβλίο ή βοήθεια. Οι αιτίες αυτού του τύπου άγχους μπορεί να πάνε πολύ πιο βαθιά από ό,τι κακές συνήθειες μελέτης. Μπορεί να προέρχονται από αυτό το πράγμα που ονομάζεται φόβος αποτυχίας. Φόβος της αποτυχίας: Αν και μερικά παιδιά (και ενήλικες) βλέπουν μια πρόκληση ως ένα τρόπο για να βελτιώσουν τον εαυτό τους, άλλοι το βλέπουν ως εν δυνάμει παταγώδη αποτυχία. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τους μαθητές που πιστεύουν, οτι το επίπεδο της ατομικής αξιοσύνης, της αποδοχής η καθιέρωση ακόμα και η αγάπη είναι όλα δεμένα μεταξύ τους και εξαρτώνται από το αποτέλεσμα μιας εξέτασης και μόνο. Ο φόβος της επανάληψης αυτού που ξανασυναίβει στο παρελθόν, η κακή απόδοση και ο κακός βαθμός της εξέτασης, έχουν επίσης σημασία. Μία ή περισσότερες κακές εμπειρίες εξετάσεων μπορεί να δημιουργήσει τις πεποιθήσεις για τα επόμενα χρόνια. Το παιδί μπορεί να πιστεύει, ότι κάθε δοκιμή που έρχεται, θα είναι τόσο τρομακτική, αλλά και τόσο αποτυχημένη, όσο εκείνες που ήρθαν πριν. Κάθε σκέψη για διαγώνισμα, εξέταση, μπορεί να γεμίσει το μυαλό του παιδιού με αρνητικότητα, φόβους, και τη βεβαιότητα αποτυχίας. Συναισθήματα και αντιδράσεις που θα οδηγήσουν στην αυτοεκπληρούμενη προφητεία της αποτυχίας και θα επηρεάσουν τις επιδόσεις του. Έτσι τι συμβαίνει όταν ένα παιδί που υποφέρει από άγχος εξετάσεων έρχεται αντιμέτωπος με το θηρίο; Ο μαθητής με άγχος εξετάσεων μπορεί απλά να παγώσει όταν έρχεται αντιμέτωπος με μια δοκιμή. Το μυαλό του μπορεί να είναι εντελώς κενό. Μπορεί να κοιτάζει το χαρτί με φρίκη ή να προσπαθήσει να μαντέψει τυχαία απαντήσεις. Ακόμη και αν οι μαθητές γνωρίζουν τις σωστές απαντήσεις, υψηλά επίπεδα άγχους ανακατεύουν τη λειτουργία της μνήμης και τη ικανότητα στοχευμένης και σε σειρά συλλογιστικής των ανθρώπων και αυξάνει τον αριθμό των λαθών που κάνουν.
Άγχος Εξετάσεων, Συμπτώματα
Όπως με τις περισσότερες μορφές άγχους, άγχος εξετάσεων μπορεί να εκφραστεί με συμπτώματα σωματικά, συναισθηματικά, συμπεριφορικά και γνωστικά: Σωματικά: εφίδρωση, τρέμουλο, δύσπνοια, πονοκέφαλος, ναυτία και διάρροια είναι συνηθισμένα συμπτώματα του άγχους, όπως και το αίσθημα ζάλης ή λιποθυμίας. Υπεραερισμός ή μια κρίση πανικού μπορεί να είναι μέρος του μίγματος, κάνοντας τους μαθητές να αισθάνονται ότι δεν μπορούν να αναπνεύσουν ή οτι υποφέρουν από καρδιακή προσβολή. Συναισθηματικά: Ο μαθητής μπορεί να είναι θυμωμένος, ή μπορεί να βυθιστεί στη φρίκη της αδυναμίας, του φόβου και της απελπισίας. Απογοήτευση είναι επίσης συνήθης. Συμπεριφορικά και γνωσιακά: Η Αρνητική σκέψη παίρνει το προβάδισμα ως ένα από τα κορυφαία γνωστικά συμπτώματα του άγχους, που ακολουθείται από τα προβλήματα με τη συγκέντρωση, ο μαθητής νιώθει οτι δεν θυμάται τίποτα, νιώθει ανίκανος και οτι όλο το διάβασμα και όλος του ο κόπος πήγε χαμένος. Οι μαθητές μπορούν να αρχίσουν να συγκρίνουν τον εαυτό τους με τους άλλους, κοιτάζοντας γύρω για να μαντέψουν με αγωνία ποιος φαίνεται να αριστεύει στην εξέταση, υποθέτοντας ότι οι άλλοι μπορεί να είναι πιο έξυπνοι από αυτούς. Αυτά τα συμπτώματα μπορεί να παρουσιαστούν σε άτομα κάθε ηλικίας, κυρίως με μια έντονη έμφαση στις σημαντικότερες εξετάσεις και νεότερους μαθητές. «Η πίεση να τα πάει καλά στις εισαγωγικές εξετάσεις είναι το φιλτράρισμα του προς τα κάτω, σε χαμηλότερους βαθμούς, έτσι αισθάνεται σαν να βρίσκονται σε δίκη και όχι σε απλή δοκιμασία,” The New York Times Magazine αναφέρει.
Πως βοηθάμε το παιδί με το Άγχος εξέτασης
Σε μια σειρά από συμβουλές για να βοηθήσουμε το παιδί να αντιμετωπίσει το άγχος εξέτασης, θα ανακαλύψετε οτι αρκετά είναι απλά πράγματα που ήδη εφαρμόζεται. Η “εκπαίδευση” του παιδιού για να μπορεί να στέκεται στις εξετάσεις και να αποδίδει, δεν γίνονται με πυροσβεστικές δράσεις της τελευταίας στιγμής, αλλά με συνεχή υποστήριξη. Είναι η προετοιμασία για ένα μαραθώνιο. Βοηθώντας το παιδί να προετοιμαστεί Μαθαίνοντας το παιδί αποτελεσματικές τεχνικές μελέτης και τεχνικές βοηθητικές στις εξετάσεις μπορεί να κατευνάσει το άγχος που έρχεται από το αίσθηση αρρωσταίνω με την προετοιμασία. Μπορεί επίσης να δώσει ώθηση στην αυτοπεποίθηση του παιδιού, καθώς ανακαλύπτει οτι είναι συνήθως πολύ πιο εύκολο να αντιμετωπιστεί μια πρόκληση, όταν ξέρει ότι έχει κάνει όλα όσα μπορεί να κάνει για να είναι έτοιμο για αυτή. Τεχνικές μελέτης που μπορεί να είναι χρήσιμες περιλαμβάνουν τακτικές επαναλήψεις του υλικού, τις κάρτες σημειώσεων, πρακτικές δοκιμές, ενδιάμεσα διαγωνίσματα. Ξεκινώντας οργανωμένη μελέτη μια εβδομάδα ή δύο εκ των προτέρων, για ένα διαγώνισμα, μπορεί να βοηθήσει το παιδί να καταλάβει πόσο στρεσσογόνο και αναποτελεσματικό είναι το παραγέμισμα της τελευταίας στιγμής. Πριν την εξέταση, βεβαιωθείτε ότι το παιδί κοιμάται αρκετά, τρώει ένα υγιεινό πρωινό και πάει στο σχολείο στην ώρα του.
Τεχνικές για την εξέταση, που μπορούν να βοηθήσουν περιλαμβάνουν την ανάγνωση προσεκτικά κάθε ερώτησης ξεχωριστά, αφού περάσει από το σύνολο των ερωτήσεων, να απαντήσει στις ερωτήσεις που γνωρίζει πρώτα και πηγαίνει πίσω στις άλλες δύσκολες ερωτήσεις.
Διατήρηση της εστίασης.
Δεδομένου ότι ένα από τα αποτελέσματα του άγχους εξετάσεων είναι η συνήθεια να κοιτάζουν γύρω, τους άλλους μαθητές και να σκέφτονται ο καθένας είναι πιο έξυπνος από εμένα, το παιδί πρέπει να καταλάβει οτι πρέπει να κόψει αυτή την συνήθεια. Χρειάζεται ενίσχυση στο ότι το μόνο πράγμα που πρέπει να τραβήξει την προσοχή του είναι η εξέταση μπροστά του, δεν είναι το αγόρι στο διπλανό κάθισμα, το κορίτσι στο επόμενο διάδρομο ή το πουλί που κάθεται στο περβάζι του παραθύρου. Αποφόρτιση της ανησυχίας σε χαρτί. Όλο το άγχος που είναι συσσωρευμένο στον εγκέφαλο του παιδιού θα πάει κάπου, και το κάπου είναι συνήθως το μέρος του εγκεφάλου που ελέγχει τη μνήμη ενός ατόμου. Αφήνοντας το άγχος να παραμένει στο μυαλό, φουντώνει και τείνει να παραγκωνίσει τις άλλες σκέψεις και να μειώσει την αποτελεσματικότητα της μνήμης και συγκέντρωσης του. Αντί να κρατούν τις ανησυχίες που λιμνάζουν μέσα τους, οι μαθητές μπορούν να τις αποφορτίσουν γράφοντας αυτές, σε χαρτί πριν από τις εξετάσεις. Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Science έλεγχε την αποτελεσματικότητα της προσπάθειας μιας ομάδας μαθητών να εξαγνίσει τις ανησυχίες τους στο χαρτί πριν καθίσουν να δώσουν την εξέταση. Τέτοιος καθαρισμός, γνωστός στους κύκλους της ψυχολογίας ως “εκφραστική γραφή”, οδήγησε σε σημαντική βελτίωση στις βαθμολογίες των εξετάσεων.
Ασκήσεις χαλάρωσης.
Πολλές μελέτες υποστηρίζουν ότι οι τεχνικές χαλάρωσης είναι ένα μέσο μείωσης και του άγχους εξετάσεων. Οι τεχνικές χαλάρωσης αποτελούνται από πάρα πολλούς τρόπους και μεθόδους. Κοινές μέθοδοι περιλαμβάνουν ασκήσεις αναπνοής, ασκήσεις κάμψης και χαλάρωσης κάθε μυ του σώματός τους. Μια άλλη λύση χαλάρωσης, η οποία μπορεί να είναι χρήσιμη μακροπρόθεσμα και σε καθημερινή βάση, είναι η καθοδηγούμενη νοερή απεικόνιση και ο διαλογισμός. Αλλαγή νοοτροπίας του παιδιού για το άγχος. Άγχος εξέτασης μπορεί να οδηγήσει σε στομάχι γεμάτο από βελόνες και μια καρδιά που αισθάνεται σαν να είναι έτοιμη να κτυπήσει και να πεταχτεί έξω από το στήθος, αλλά αυτή η ορμή και αυτή η ενέργεια, μπορεί να χρησιμοποιηθεί προς όφελος του παιδιού. Στο πανεπιστήμιο του Rochester ο επίκουρος καθηγητής Jeremy Jamieson έκανε το εξής: έπεισε μια ομάδα μαθητών ότι τα άτομα με άγχος πάνε πραγματικά καλύτερα σε ένα τεστ – και το έκαναν. Μια αλλαγή της νοοτροπίας ότι το άγχος ήταν επωφελές αντί επιζήμιο ενίσχυσε τις βαθμολογίες του τεστ.
Η Παρακίνηση του παιδιού να θέλει να συμμετέχει σε μια εξέταση είναι σημαντική. Μπορείτε να το κάνουμε αυτό, ενισχύοντας τους για τις προσπάθειές τους, συμπεριλαμβανομένων την μελέτη και την εργασία, αντί να εστιάζουμε στο οτι χρειάζεται να πάρει έναν ορισμένο βαθμό.
Τα ανήσυχα παιδιά τείνουν να έχουν πολλές αρνητικές σκέψεις (Πάω να αποτύχω σ’ αυτό το τεστ ή θα τα πάω χάλια σε κάθε εξέταση). Μπορούμε να δείξουμε στο παιδί να αμφισβητεί αυτές τις ιδέεςκοιτάζοντας τα αποδεικτικά στοιχεία εναντίον κάθε αρνητικής σκέψης ( Πραγματικά αποτυγχάνεις σε κάθε εξέταση; Τι είναι πιθανότερο να συμβεί εάν είσαι προετοιμασμένος, διαβασμένος;).
Μια αλλαγή νοοτροπίας συνήθως δεν συμβαίνει εν μία νυκτί, αλλά μάλλον πρόκειται για το αποτέλεσμα της επαναλαμβανόμενης πρακτικής που μπορεί να ωφελήσει με όλες αυτές τις προτάσεις.
Τι πρέπει να αποφεύγω να κάνω;
Αποφύγετε να δίνεται υπερβολική ενθάρρυνση, χωρίς επιχειρήματα, όπως λέγοντας κατ’ επανάληψη, “Θα σκίσεις !. Πάρα πολύ διαβεβαίωση προκαλεί στα αγχώδη παιδιά πολλές φορές περαιτέρω ανασφάλεια και οδηγούνται στο να αμφισβητούν αυτή τη γνώμη των γονέων, αλλά ταυτόχρονα να αγχώνονται γιατί ο γονιός πιστεύουν οτι έχει υπερβολικές απαιτήσεις χωρίς λόγο.
Αποφεύγουμε να λέμε στο παιδί ακριβώς τι πρέπει να κάνει. Είναι πιο χρήσιμο να ζητήσουμε από το παιδί να καταλήξει σε ένα ρεαλιστικό σχέδιο για τη μελέτη και την εξέταση. Η επιτυχής ολοκλήρωση του προγράμματος ενισχύει την αίσθηση του ελέγχου και της ολοκλήρωσης, και αυτό θα μειώσει το άγχος.
Μην αγνοείτε το πρόβλημα ελπίζοντας ότι θα εξαφανιστεί από μόνοτου.
Μην δείχνεται ανυπόμονοι (Δώσε εξετάσεις και τελείωνε!).
Τι μπορώ να κάνω;
Προσπαθούμε να είμαστε όσο το δυνατό πιο ήρεμοι – αν εσείς είστε ήρεμοι αυτό θα νιώθουν και τα παιδιά κοντά σαςΕκτονωθείτε και εσείς με κάποιο τρόπο, όπως γυμναστική, περίπατο, συνάντηση με φίλους
Προσθέστε κάποιο χρόνο χαλάρωσης στο πρόγραμμα του παιδιού.Μην υπενθυμίζετε στο παιδί να διαβάσει σε κάθε περίπτωση που το βλέπετε να κάθεται (και να μη διαβάζει) αν νιώσει πίεση από εσάς μπορεί να κάνει και ακριβώς το αντίθετο, να διαβάζει ελάχισταΜην φροντίζετε το παιδί περισσότερο από όσο χρειάζεται, δεν είναι άρρωστο εξετάσεις δίνει
Έχετε στο μυαλό ότι το παιδί δίνει εξετάσεις. Δεν «δίνουμε» εξετάσεις όπως ακούγεται πολύ συχνά (αν και έτσι μπορεί να νιώθετε). Το παιδί θα πρέπει να μην δίνει εξετάσεις κουβαλώντας το επιπλέον άγχος οτι δίνει και για μας.
- Σταθείτε διακριτικά κοντά του και όταν θελήσει κάτι θα το ζητήσει
- Αυτό που έχει ανάγκη το παιδί σε αυτή τη φάση είναι να είστε εκεί και να το ακούσετε, να μοιραστεί μαζί σας τις ανησυχίες και τους φόβους του